Bạn lướt TikTok, YouTube và liên tục thấy những clip “chó thông minh nhất thế giới” làm trick, nhảy parkour, chơi frisbee, gọi tên đồ vật không sai phát nào… và phát hiện: đó là chó Border Collie 🐶⚡. Từ đó trong đầu nhen nhóm ý nghĩ: “Hay là mình nuôi một bé về cho vui nhỉ?”.
Vấn đề là: Việt Nam nóng, nhà phố/chung cư chật, bạn đi làm 8–10 tiếng/ngày, cuối tuần còn muốn nghỉ ngơi. Vậy có nên nuôi chó Border Collie ở Việt Nam không, hay chỉ nên ngắm trên mạng cho đỡ khổ cả người lẫn chó?
Bài này sẽ nói thẳng, nói thật: Border Collie tuyệt vời ở điểm nào, “khó nhằn” ở đâu, ai hợp – ai không, kèm một checklist tự soi lại bản thân trước khi rước em ấy về nhà. Nếu sau khi đọc xong bạn vẫn còn thấy háo hức, lúc đó hãy đào sâu thêm trong bài giống chó Border Collie cho quyết định chắc chắn hơn 🐾
1. Border Collie là giống chó gì mà ai cũng tung hô? 🧠
Trước khi hỏi “có nên nuôi”, cần hiểu mình đang nói về dạng chó nào đã.
Nhóm: chó chăn gia súc – sinh ra để làm việc thật sự, không phải “chó cảnh trưng phòng khách”.
Kích thước: trung bình, thân gọn, cơ bắp, cực nhanh và cực dẻo.
Tuổi thọ: 10–17 năm – nghĩa là một khi nuôi là bạn “ký hợp đồng” gần như cả một giai đoạn dài cuộc đời.
3 keyword cốt lõi của Border Collie:
Siêu thông minh – top 1 trong các bảng xếp hạng trí thông minh chó.
Siêu năng lượng – không phải kiểu đi dạo 5 phút là xong.
Siêu nhạy cảm – bắt sóng cảm xúc chủ rất nhanh, dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường căng thẳng.
Nếu bạn muốn hiểu sâu hơn về lịch sử, dòng, màu, lông… thì nên đọc thêm bài pillar giống chó Border Collie. Ở đây mình tập trung vào câu hỏi: hợp hay không hợp với đời sống ở Việt Nam.
2. Ưu điểm: lý do nhiều người “mê như điếu đổ” 🌟
2.1. Thông minh, dạy nhanh, training rất đã
Border Collie là kiểu chó bạn càng đầu tư thời gian dạy, càng thấy “phê” 🤹♂️
Lệnh cơ bản (ngồi, nằm, ở yên…) học cực nhanh.
Trick nâng cao (xoay vòng, lùi, nhảy qua tay, phân biệt đồ chơi…) nếu bạn kiên trì, nó sẽ đáp lại gấp đôi.
Đặc biệt hợp với người thích huấn luyện, thích thử thách trí não chó chứ không chỉ cho ăn – dắt đi vệ sinh là xong.
Nếu bạn dự định nghiêm túc đồng hành và training, một bài như huấn luyện chó Border Collie sẽ là “sách giáo khoa” cần đọc sớm.
2.2. Rất tình cảm và gắn bó với chủ 🥹
Border Collie không phải kiểu chó “ai cũng được”. Chúng thường:
Gắn bó sâu với một–hai người chủ chính.
Rất thích làm việc cùng chủ: chạy bộ, đi trekking, chơi frisbee, trò tìm đồ…
Khi đã tin bạn, chúng vừa là “đồng đội tập thể dục”, vừa là “bạn thân im lặng” ở nhà.
Với người sống một mình nhưng có lối sống năng động, Border Collie có thể là “best partner”.
2.3. Hợp gia đình thích vận động ngoài trời 🏃♀️🌳
Nếu nhà bạn:
Có sân, có vườn, hoặc gần công viên.
Cuối tuần hay đi dã ngoại, đi bộ đường dài.
… thì Border Collie gần như sinh ra cho bạn:
Có thể cùng chạy, cùng chơi bóng, cùng tham gia các môn thể thao cho chó (agility, frisbee…).
Con nít lớn một chút sẽ rất thích chơi với một bé chó thông minh, phản ứng nhanh, biết “nhường chân” nếu được dạy tử tế.
2.4. Quan sát tốt, biết “báo động” 🚨
Vì xuất thân là chó chăn cừu, Border Collie có:
Khả năng quan sát môi trường rất nhạy.
Thấy cái gì “lạ” là để ý liền: tiếng động, người lạ, vật chuyển động bất thường…
Không phải chó giữ nhà kiểu tấn công, nhưng là chuông báo động thông minh nếu được xã hội hóa đúng cách.
3. Nhược điểm: mặt trái ít ai nói khi nuôi ở Việt Nam ⚠️
Đây mới là phần quan trọng để trả lời câu hỏi “có nên nuôi”.
3.1. Nhu cầu vận động cực cao – không dành cho người lười
Nói thẳng:
Dắt đi vòng vòng dưới chung cư 10 phút không đủ.
Cho ra sân trước nhà 5 phút “tự đi vệ sinh” xong dắt vào càng không đủ.
Border Collie cần:
1–2 giờ hoạt động chất lượng mỗi ngày: chạy, chơi đuổi bắt, trò chơi trí tuệ, bài huấn luyện.
Đều đặn, ngày nào cũng phải có.
Thiếu vận động + thiếu kích thích trí não = rất dễ:
Cắn phá đồ, đào gạch, xé sofa.
Rượt xe máy, rượt người, rượt mèo/gà.
Tru hú, sủa vô lý vì stress.
3.2. Không hợp người đi làm cả ngày, ít ở nhà 🕒
Nếu lịch của bạn là:
8h–18h ở công ty, về tới nhà chỉ muốn tắm – ăn – lăn ra ngủ,
Cuối tuần chỉ muốn ở nhà cày phim, ngủ bù,
… thì Border Collie gần như là lựa chọn sai.
Bị nhốt một mình quá lâu, chúng dễ:
Lo âu chia ly, tự cắn đuôi, liếm chân tới trầy loét.
Quá phấn khích mỗi khi chủ về, khó kiểm soát.
Giống này cần người bạn đồng hành, không phải “chủ thuê nhà cho nó ở chung”.
3.3. Khí hậu nóng ẩm là bài test rất khó 🌡️
Border Collie có bộ lông hai lớp, sinh ra để chịu lạnh. Ở Việt Nam:
Mùa nóng, nếu không có nơi mát + nước sạch + quạt/điều hòa, chó rất khó chịu.
Đi dạo trưa hoặc chiều nắng gắt, nền bê tông/nền nhựa nóng dễ gây bỏng chân, sốc nhiệt.
Bạn phải chấp nhận:
Đi dạo sớm sáng hoặc muộn chiều.
Tránh cho chơi quá sức giữa trời nóng.
Luôn theo dõi dấu hiệu thở gấp, lưỡi đỏ, mệt bất thường.
3.4. Không phải giống “dễ cho người mới” 😵💫
Nhiều người nghĩ: “Thông minh thì dễ nuôi”. Sai.
Border Collie là kiểu: thông minh + nhạy cảm. Nếu:
Bạn hay quát mắng, dùng bạo lực,
Huấn luyện không nhất quán, lúc cho – lúc cấm,
… chúng sẽ:
Hoang mang, lo âu, dễ phát triển hành vi xấu.
Có thể sợ người, né chủ, hoặc phản ứng phòng vệ.
Bạn cần sẵn sàng học về huấn luyện dương tính, thưởng – phạt đúng lúc, không “đánh cho chừa”.
3.5. Chi phí chăm sóc không hề thấp 💸
Đã chơi Border Collie là phải tính luôn chi phí:
Thức ăn chất lượng (không thể ăn tạm bợ, thiếu đạm).
Khám thú y định kỳ, tiêm phòng, tẩy giun, xét nghiệm nếu cần.
Có thể nên đầu tư 1–2 buổi/khóa tư vấn huấn luyện chuyên nghiệp, nhất là giai đoạn dậy thì.
Nếu bạn đang cân đo bài toán tài chính, nên xem kèm bài giá chó Border Collie để biết mặt bằng chi phí sở hữu giống này, tránh suy nghĩ “con giống đã max budget, nuôi sao thì tính sau”.
4. Checklist nhanh: Border Collie có hợp với bạn không? ✅
Thay vì đoán, hãy tự hỏi 7 câu sau (trả lời thật lòng):
4.1. Bạn có ít nhất 1–2 tiếng/ngày cho chó không? ⏰
Không tính thời gian… lướt điện thoại chung phòng.
Là thời gian chỉ dành cho nó: dắt đi dạo, chơi, huấn luyện, vuốt ve, tương tác.
Nếu câu trả lời là “khó lắm”, Border Collie đã bắt đầu đỏ cờ.
4.2. Nhà bạn có không gian cho chó xả năng lượng? 🏡
Có sân, hẻm rộng, gần công viên/công viên chó?
Hay là căn hộ nhỏ, hành lang hẹp, xung quanh toàn xe cộ nguy hiểm?
Không gian chật vẫn nuôi được, nhưng lúc này bạn bắt buộc phải bù bằng thời gian đưa đi chơi, đi dạo.
4.3. Lối sống của bạn có… lười vận động không? 🛋️
Bạn kiểu người thích ra ngoài chạy bộ, đi bộ mỗi ngày?
Hay tan làm là chỉ muốn nằm xem phim, không muốn đi đâu nữa?
Border Collie sẽ “lộ rõ sự thật” về lối sống của chủ. Nếu bạn không muốn bị “bóc phốt” mỗi tối, hãy chọn giống ít năng lượng hơn 😅
4.4. Bạn đã từng nuôi chó năng lượng cao chưa? 🐕
Nếu đã từng chơi với Husky, Malinois, Phú Quốc… và vẫn thấy ổn → bạn có lợi thế.
Nếu đây là con chó đầu tiên của bạn, và đã nhảy thẳng vào Border Collie → rủi ro “sốc văn hóa” khá lớn.
Trong trường hợp tay ngang hoàn toàn, mình thường khuyên cân nhắc các giống dễ hơn như Golden, Lab, Poodle… trước.
4.5. Tài chính ổn định không? 💵
Tiền mua chó chỉ là bước đầu.
Tiền ăn uống, thú y, tiêm phòng, phòng bệnh, phụ kiện, huấn luyện… mới là chi phí dài hạn.
Đừng để tình trạng: nuôi một thời gian thấy “tốn quá”, giảm chất lượng ăn, giảm vận động → chó xuống sức, xuống tâm lý.
4.6. Kế hoạch 3–5 năm tới của bạn có nhiều biến động không? 🧳
Dự định du học, chuyển tỉnh, đổi công việc liên tục, sinh em bé…
Nếu tất cả đang “lưng chừng”, hãy cân nhắc thời điểm nhận chó, không nhất thiết phải là… ngay bây giờ.
Chó sống 10–15 năm, đừng quyết chỉ vì một trend vài tháng.
4.7. Bạn muốn “bạn đồng hành” hay “đồ chơi”? 🎯
Nếu trong đầu bạn là:
“Mình muốn một bạn đồng hành, đi cùng mình mỗi ngày, mình phải dành thời gian cho nó.” → Border Collie có thể phù hợp.
“Mình muốn một con chó ngoan sẵn, đẹp, về nhà đừng phá, đừng đòi hỏi nhiều.” → tốt nhất không nên chọn giống này.
Ranh giới nằm ở kỳ vọng của bạn, không phải ở con chó.
5. Một vài kịch bản thực tế dễ gặp ở Việt Nam 🎭
5.1. Mua vì xem clip thấy dễ thương
Trước khi mua: xem clip Border Collie ôm chủ, chơi frisbee, chạy slow motion → “ôi trời ơi phải nuôi một bé mới được”.
3–4 tháng sau:
Cắn dép, cắn dây điện, xé ghế sofa.
Gặp xe là rượt, gặp trẻ nhỏ là “chăn dắt”.
Chủ mệt, chó stress.
Kết quả rất thường thấy: rơi vào vòng lặp “bán lại – cho lại – gửi trại”.
5.2. Nuôi như chó cảnh bình thường
Chỉ cho ăn, cho đi vệ sinh, lâu lâu vuốt ve, không huấn luyện, không bài trò chơi trí tuệ.
Border Collie quá chán, tự tạo việc: đào đất, gặm chân bàn, sủa hàng xóm.
Chốt lại: nuôi Border Collie mà không training giống như mua siêu xe để… chỉ chạy trong hẻm, sớm muộn gì cũng thấy “phiền”.
5.3. Case tích cực: nuôi đúng cách
Chủ có lịch đều: sáng 20–30 phút đi dạo, tối 30 phút chơi + huấn luyện.
Cuối tuần cho đi công viên, cho chơi với chó khác, thay đổi môi trường.
Gia đình thống nhất luật: chỗ ngủ, giờ ăn, cách tương tác với chó.
Kết quả:
Chó xả được năng lượng, ít phá phách.
Rất nghe lời, cực gắn bó, làm gì cũng nhìn chủ xin ý kiến 🥰
Ai nhìn vào cũng thấy: à, đây là Border Collie trong gia đình phù hợp.
6. Khi nào NÊN, khi nào KHÔNG NÊN nuôi Border Collie? 🔍
6.1. Bạn nên nuôi nếu…
Bạn hoặc gia đình thích vận động: chạy bộ, đi bộ, đi công viên mỗi ngày.
Có thể dành 1–2 tiếng/ngày chỉ cho chó.
Sẵn sàng học về hành vi, huấn luyện, kiên nhẫn với giai đoạn dậy thì (6–12 tháng tuổi rất “quậy”).
Tài chính ổn định, không ngại chi cho thức ăn tốt và thú y.
Lý tưởng hơn nữa nếu bạn chịu đọc kỹ các bài như cách nuôi chó Border Collie, chó Border Collie con hoặc tìm hiểu thêm về chó Border Collie lai để biết thêm lựa chọn.
6.2. Bạn KHÔNG nên nuôi nếu…
Ghét dọn lông, không muốn nhà có mùi, không muốn dành quá nhiều thời gian cho thú cưng.
Lịch trình làm việc dày, ít ở nhà, khó thay đổi.
Muốn một con chó “đẹp sẵn, ngoan sẵn, đặt đâu ngồi đó” mà không cần training.
Kế hoạch cuộc sống vài năm tới còn quá nhiều biến động, không chắc chắn nơi ở và tài chính.
Trong những trường hợp này, chọn giống dễ sống hơn với đô thị Việt Nam sẽ tốt cho cả bạn lẫn con chó.
7. Kết luận: Đừng hỏi “giống này tốt không”, hãy hỏi “có hợp mình không” 💬
Border Collie tuyệt vời – nhưng tuyệt vời với đúng người.
Nếu bạn là người năng động, thích huấn luyện, xem chó như một “teammate” thật sự, không ngại đầu tư thời gian và công sức → Border Collie sẽ là người bạn 4 chân cực kỳ đáng giá.
Nếu bạn bận rộn, ít vận động, chỉ muốn một bé dễ chăm, ít đòi hỏi → chọn giống khác sẽ nhân văn hơn nhiều, đừng ép mình và ép chó vào một cuộc sống cả hai đều không hạnh phúc.
Trước khi quyết, hãy dành thêm chút thời gian đọc kỹ về giống chó Border Collie và các bài chuyên sâu trong cụm. Khi đã hiểu đủ, câu trả lời “có nên nuôi chó Border Collie ở Việt Nam không” sẽ tự nhiên xuất hiện – và khi đó, dù là “có” hay “không”, bạn cũng sẽ thấy mình quyết rất nhẹ lòng 🐾💕
